Анықтама

Тірек-қимыл аппаратының (ТҚА) бұзылуы – бұл баланың қимыл белсенділігін шектеп, оның жалпы физикалық қабілетіне әсер ететін сүйек-бұлшықет жүйесінің әртүрлі ауытқулары. Бұл бұзылулар туа біткен немесе жарақаттар немесе аурулар салдарынан алынған болуы мүмкін.

Себептері

ТҚА бұзылуларының себептері әртүрлі болуы мүмкін:

• Генетикалық факторлар: тұқым қуалайтын аурулар мен генетикалық мутациялар.
• Туа біткен аномалиялар: жамбас буынының дисплазиясы немесе сколиоз сияқты.
• Жарақаттар: сынулар, созылулар, байламдардың зақымдануы.
• Аурулар: церебральды сал ауруы, бұлшықет дистрофиясы, остеопороз сияқты.

Диагностика

ТҚА бұзылуларын диагностикалау келесі кезеңдерді қамтиды:

1. Бастапқы тексеру: педиатр баланың жағдайын бастапқы бағалауды жүргізіп, тар мамандарға жібереді.
2. Инструменталды әдістер: рентгенография, МРТ, КТ сүйек және буындардың жағдайын анықтау үшін.
3. Мамандардың консультациялары: ортопед, невропатолог, физиотерапевт егжей-тегжейлі тексеру жүргізіп, емдеу жоспарын құрайды.

Түрлері

ТҚА бұзылулары келесі түрлерді қамтуы мүмкін:

• Жамбас буынының дисплазиясы: жамбас буынының дұрыс дамымауы.
• Сколиоз: омыртқаның қисаюы.
• Церебральды сал ауруы: қозғалыс және үйлесімділікке әсер ететін бұзылулар тобы.
• Бұлшықет дистрофиясы: бұлшықет массасының әлсіздігі мен жоғалуының үдемелі дамуы.
• Остеопороз: сүйек тінінің тығыздығының төмендеуі.

Түзету және оңалту

ТҚА бұзылулары бар балаларды түзету және оңалту кешенді тәсілді қамтиды:

1. Физикалық оңалту:
   • Денешынықтыру терапиясы: бұлшықеттерді нығайту және буындардың қозғалғыштығын жақсарту үшін арнайы таңдалған жаттығулар.
   • Массаж: қан айналымын жақсартуға және бұлшықет кернеуін жоюға көмектеседі.
   • Физиотерапия: тіндердің жағдайын жақсарту үшін жылу, суық, ультрадыбысты және басқа әдістерді пайдалану.
2. Бейімделген жаттығулар:

1. Бейімделген денешынықтыру: баланың мүмкіндіктеріне бейімделген спортпен және физикалық белсенділікпен айналысу.
2. Терапиялық жүзу: бұлшықеттерді нығайту және үйлесімділікті жақсарту үшін бассейндегі жаттығулар.
3. Иппотерапия: баланың физикалық жағдайы мен психологиялық әл-ауқатын жақсарту үшін жылқылармен терапия.

Емдеу

ТҚА бұзылуларын емдеу мыналарды қамтуы мүмкін:

• Медикаментозды емдеу: ауырсынуды және қабынуды азайту үшін дәрілер.
• Хирургиялық араласу: анатомиялық ақауларды түзету немесе буындардың функциясын жақсарту үшін операциялар.
• Ортопедиялық құралдар: тірек және түзету үшін ортездер, корсеттер және басқа құралдарды пайдалану.

ТҚА бұзылуларын диагностикалау және емдеу жөніндегі мамандар

ТҚА бұзылуларын диагностикалау және емдеу үшін келесі мамандар тартылады:

• Ортопед: сүйек-бұлшықет жүйесінің ауруларын диагностикалау және емдеу жөніндегі негізгі маман.
• Физиотерапевт: оңалту бағдарламаларын әзірлейді және жүргізеді.
• Денешынықтыру терапиясы нұсқаушысы: денешынықтыру терапиясы бойынша сабақтар өткізеді.
• Педиатр: бастапқы тексеруді жүргізіп, қажет болған жағдайда тар мамандарға жібереді.
• Невролог: ТҚА бұзылуларының неврологиялық себептеріне күдік туындаған жағдайда тексеру жүргізеді.

Кешенді тәсіл және мамандардың аралық тобы тірек-қимыл аппараты бұзылған балаларға ең тиімді қолдауды және оңалтуды қамтамасыз етуге көмектесіп, олардың физикалық және әлеуметтік дамуына ықпал етеді.

Нерв-бұлшықет аурулары: балалардағы тірек-қимыл аппаратының бұзылыстарын диагностикалау, емдеу және түзету

Анықтама

Нерв-бұлшықет аурулары (НБА) – бұл балалардың бұлшықет қозғалысын басқаратын нерв жасушаларына немесе бұлшықеттерге әсер ететін аурулар тобы. Бұл аурулар бұлшықет әлсіздігіне, бұлшықет тонусының төмендеуіне, қозғалыс функцияларының бұзылуына және бұлшықет дистрофиясының үдемелі дамуына әкелуі мүмкін.

Себептері

Нерв-бұлшықет ауруларының себептері әртүрлі болуы мүмкін:

• Генетикалық мутациялар: көптеген НБА тұқым қуалайды және генетикалық аномалияларға байланысты.
• Аутоиммундық реакциялар: кейбір аурулар иммундық жүйе өз нерв жасушаларына немесе бұлшықеттеріне шабуыл жасаған кезде пайда болады.
• Метаболикалық бұзылулар: метаболизм проблемалары нерв және бұлшықет жасушаларының қалыпты жұмысын бұзуы мүмкін.
• Инфекциялар: кейбір вирустық және бактериялық инфекциялар нерв жүйесін және бұлшықеттерді зақымдауы мүмкін.
• Уытты факторлар: токсиндердің әсері нерв немесе бұлшықет тінін зақымдауы мүмкін.

Диагностика

Нерв-бұлшықет ауруларын диагностикалау келесі кезеңдерді қамтиды:

1. Анамнез және клиникалық тексеру: белгілер, ауру тарихы және отбасылық анамнез туралы ақпарат жинау.
2. Лабораториялық талдаулар: метаболикалық немесе аутоиммундық бұзылуларды анықтау үшін қан және несеп талдаулары.
3. Электромиография (ЭМГ): бұлшықеттердің электрлік белсенділігін зерттеу.
4. Нерв-бұлшықет биопсиясы: микроскопиялық зерттеу үшін тін үлгісін алу.
5. Генетикалық тестілеу: генетикалық мутацияларды анықтау үшін ДНҚ талдау.

Түрлері

Нерв-бұлшықет ауруларының әртүрлі түрлері бар, соның ішінде:

• Бұлшықет дистрофиясы: бұлшықет әлсіздігі және бұлшықет массасының жоғалуымен сипатталатын тұқым қуалайтын аурулар тобы.
• Спинальды бұлшықет атрофиясы (СМА): нерв жасушаларының өліміне әкелетін генетикалық ауру, бұлшықет әлсіздігіне әкеледі.
• Полинейропатия: перифериялық нервтердің зақымдалуы, бұл бұлшықет әлсіздігіне және сенсорлық бұзылуларға әкеледі.
• Миастения: нерв импульстарының бұлшықеттерге берілуінің бұзылуы, аутоиммундық ауру.

Түзету

Нерв-бұлшықет ауруларын түзету келесі әдістерді қамтиды:

1. Физикалық терапия: бұлшықет күшін және қозғалыс қабілетін сақтау және жақсарту үшін жаттығулар.
2. Ортопедиялық құралдар: қолдау және қозғалғыштықты жақсарту үшін ортездер, мүгедектер арбалары және басқа құрылғыларды пайдалану.
3. Логопедиялық терапия: сөйлеу және жұтыну бұзылыстарын түзету.

Емдеу

Нерв-бұлшықет ауруларын емдеу мыналарды қамтуы мүмкін:

1. Медикаментозды терапия: аурудың үдеуін баяулату, белгілерін азайту және өмір сапасын жақсарту үшін дәрі-дәрмектерді пайдалану.
2. Генотерапия: генетикалық мутацияларды түзетуге бағытталған инновациялық емдеу әдісі.
3. Физиотерапия: баланың жалпы физикалық жағдайын жақсартуға бағытталған әдістер.
4. Оперативтік араласу: деформацияларды түзету және тірек-қимыл аппаратының функцияларын жақсарту үшін хирургиялық емдеу.

ТҚА бұзылыстарын диагностикалау және емдеу жөніндегі мамандар

Нерв-бұлшықет ауруларын диагностикалау және емдеу үшін келесі мамандар тартылады:

1. Невролог: нерв жүйесінің ауруларын диагностикалау және емдеу жөніндегі негізгі маман.
2. Генетик: генетикалық тестілеу жүргізеді және тұқым қуалайтын аурулар бойынша кеңес береді.
3. Физиотерапевт: оңалту бағдарламаларын әзірлейді және жүргізеді.
4. Ортопед: деформацияларды түзетумен және ортопедиялық құралдарды тағайындаумен айналысады.
5. Логопед: сөйлеу және жұтыну бұзылыстарын түзету бойынша көмек көрсетеді.
6. Педиатр: бастапқы тексеруді жүргізеді және қажеттілік бойынша тар мамандарға жібереді.

Кешенді тәсіл және мамандардың үйлесімді жұмысы нерв-бұлшықет аурулары бар балаларға тиімді қолдау мен оңалтуды қамтамасыз етіп, олардың физикалық және әлеуметтік дамуына ықпал етеді.